چگونه ذرات PM2.5 را در منزل کاهش دهیم؟
در این راهنمای جامع، به بررسی بهترین روش‌ها برای کاهش ذرات معلق PM2.5 در فضای داخل منزل می‌پردازیم. ابتدا منابع اصلی تولید ذرات PM2.5 شناسایی و سپس استراتژی‌های کنترل منبع، بهبود تهویه و بهره‌گیری از فناوری‌های تصفیه هوا معرفی می‌شوند. ترکیب این رویکردها می‌تواند تا ۸۰–۹۰٪ از غلظت PM2.5 داخلی را کاهش دهد و سلامت ساکنان، به‌ویژه کودکان و افراد حساس را تضمین کند.
منابع اصلی تولید PM2.5 در داخل منزل
ذرات PM2.5 می‌توانند از منابع خارجی وارد خانه شوند یا در داخل تولید شوند:
• نفوذ آلاینده‌های بیرونی: تردد خودروها، کارخانجات و آتش‌سوزی‌های جنگلی، ذرات معلق را از خارج به داخل منزل وارد می‌کنند .
• پخت‌وپز با گاز و روغن: پخت با گاز شهری تا ۵ برابر و سرخ‌کردن با روغن تا ۱۰ برابر غلظت PM2.5 افزایش می‌دهد .
• فعالیت‌های نظافتی و جاروبرقی بدون فیلتراسیون مناسب: جاروکشی خشک و گردگیری با پارچه خشک، موجب معلق‌شدن ذرات در هوا می‌شود .
• استفاده از شمع، بخور، اسپری‌های معطر و سیگار در فضا: سوخت ناقص این منابع، ذرات و ترکیبات آلی فرار تولید می‌کند .
کاهش منبع تولید ذرات
اجتناب یا کنترل منابع
• پخت سالم: تا حد امکان از اجاق برقی یا القایی استفاده کنید و هنگام آشپزی فن هود را روشن نگه دارید
• جلوگیری از دود داخلی: سیگار و قلیان را صرفاً در فضای باز مصرف کنید؛ از شمع و بخورهای معطر پرهیز کنید .
• تمیزکاری مرطوب: به‌جای گردگیری خشک، از دستمال مرطوب و تی‌بری بخار استفاده کنید؛ این روش ذرات را به کف زمین می‌نشاند .
• کفش‌زدایی در ورودی: قرار دادن پد جذب خاک و برداشتن کفش‌ها پیش از ورود، از ورود ذرات معلق بیرونی می‌کاهد .
بهبود تهویه و کنترل نفوذ
مدیریت تهویه طبیعی
• کنترل باز و بسته بودن پنجره‌ها: در روزهایی که AQI خارجی بالاست (AQI > 100)، پنجره‌ها را بسته نگه دارید و در روزهای پاک، هوای تازه را به‌داخل هدایت کنید ؛ برای بررسی AQI می‌توانید از اپلیکیشن‌های معتبر مانند AirNow استفاده کنید .
• استفاده از هواکش‌های مکانیکی با فیلتر: سیستم‌های تهویه مطبوع دارای فیلتر MERV-13 به بالا، می‌توانند ذرات معلق را تا ۸۰–۹۰٪ حذف کنند .
استفاده از تصفیه‌کننده‌های هوا
انتخاب و به‌کارگیری هوشمندانه
• فیلتر HEPA: دستگاه‌هایی با فیلتر HEPA استاندارد (قابلیت حذف ۹۹٫۹۷٪ ذرات ≥ 0.3 µm) توصیه می‌شوند .
• موقعیت‌یابی مناسب: تصفیه‌کننده را در مرکز فضا یا نزدیک منابع تولید ذرات (آشپزخانه، ورودی) قرار دهید تا جریان هوا بهینه شود .
• روش کار در حین نظافت: روشن نگه داشتن دستگاه با بالاترین دور در زمان جاروکشی یا تمیزکاری، تا ۵۰٪ از پخش ذرات جلوگیری می‌کند .
• نگهداری به‌موقع فیلتر: تعویض یا شستشوی فیلتر بر اساس دستور سازنده، کارایی دستگاه را حفظ می‌کند .
اقدامات تکمیلی
کاهش تجمع ذرات
• فرش و مبلمان کم‌پرز: سطوح صاف و تمیزشونده آسان، ذرات را در خود محبوس نکرده و مانع پخش‌شدن مجدد می‌شوند .
• گیاهان خانگی تصفیه‌کننده: گیاهانی مانند سانسوریا و پوتوس، بخشی از VOC و رطوبت را جذب می‌کنند؛ هرچند اثربخشی آن‌ها در کاهش PM2.5 محدود است و باید با روش‌های دیگر ترکیب شود .
• پایش مداوم: استفاده از سنسورهای داخلی PM2.5 (قابل اتصال به موبایل) برای آگاهی لحظه‌ای و تنظیم استراتژی‌ها .
نتیجه‌گیری
با ترکیب کاهش منابع داخلی (پخت، نظافت، منع دود)، مدیریت هوشمند تهویه و بهره‌گیری از دستگاه‌های تصفیه هوای مجهز به فیلتر HEPA، می‌توان بیش از ۸۰٪–۹۰٪ از ذرات PM2.5 را از فضای داخل منزل حذف کرد. این اقدامات، ضمن حفظ سلامت تنفسی ساکنان، به رفاه عمومی و کاهش خطرات بلندمدت مرتبط با آلودگی هوای داخل کمک می‌کند. اطلاعات بیشتر و به‌روزرسانی‌های مستمر AQI را از منابع معتبری همچون EPA و AirNow دنبال کنید
